สงสัยกันไหมว่า
1.ถ้าตัดเรื่องตำนานทิ้ง พระแก้วดอนเต้าสร้างสมัยไหน
2.ทำไมองค์พระแก้วขาวจึงมาอยู่ที่วัดพระแก้วดอนเต้า
3.ทำไมพระแก้วตอนเต้าจึงย้ายไปอยู่ที่วัดพระธาตุลำปางหลวง
ก่อนที่จะตอบข้อสงสัยทั้งสามข้อเรามาเริ่มกันด้วยตำนานนางสุชาดาก่อนดีกว่า เพื่อที่ทุกคนจะได้เข้าใจและเห็นภาพเดียวกัน เนอะ!
ในตำนานมีตัวละครอยู่ไม่กี่ตัว...
"นางสุขาดา นางฟ้านางสวรรค์ที่เกิดมาเป็นมนุษย์และเจ้าของไร่แตงโม ชอบทุำบุญ"
"พระมหาเถระเจ้ามีความประสงค์อยากได้วัตถุดิบคือไม้แก่นจันทร์มาแกะสลักพระพุทธรูป"
"พญานาคทราบเรื่องจึงเนรมิตรหยกในผลแตงโม และนางสุขาดาก็นำผลแตงโมนี้แหละไปถวายพระคุณเจ้า"
"พระอินทร์ที่จำแลงเปลงร่างลงมาแกะสลักพระแก้วจากผลแตงโม"
"เจ้าเมืองที่หูเบาหลงเชื่อเสนาบดีใจคด คิดว่านางสุชาดามีอะไรกับพระคุณเจ้า จึงสั่งประหารนาง สุดท้ายทราบความจริง ช้ำใจและอกแตกตายในที่สุด"
...แตงโม ภาษาเหนือคือบะเต้า เพราะฉะนั้นพระแก้วดอนเต้าคือพระแก้วดอนแตงโมนั้นเอง....
วัดพระแก้วดอนเต้า คือวัดที่ประดิษฐานสองพระแก้วคือพระแก้วมรกตและพระแก้วดอนเต้า ไม่ธรรมดานะเนี่ย บ่องตง!!
ตำนานจบลงไป แต่เรื่องที่มาของพระแก้วดอนเต้ามีสองแนวความคิดคือ
1.สันนิษฐานแรกเป็นของ"นายแสน ธรรมยศ นักหนังสือพิมพ์และนักวิชาการท้องถิ่น" เชื่อว่าเป็นการสร้างขึ้นมาเพื่อชดเชยองค์พระแก้วมรกตที่ถูกอัญเชิญไปเชียงใหม่และไม่ให้ชาวลำปางเสียหน้าต่อชาวเชียงใหม่
พระแก้วถูกอัญเชิญไปเชียงใหม่ปีพ.ศ.2011 หรือ ค.ศ.1468 ก็แสดงว่าพระแก้วดอนเต้าถูกสร้างไม่เก่าไปกว่านี้อย่างแน่นอน
2.สันนิษฐานที่สองของ"นายศักดิ์ รัตนชัย" เชื่อว่าพระแก้วดอนเต้ามาจากเชียงแสน พระพุทธรูปเป็นศิลปะเชียงแสนรุ่นหลัง ปางสมาธิราบ มีชายสังฆาฏิยาวรูปเฉก
ผมขออนุญาตยกข้อความในหนังสือ
"ในช่วงพ.ศ.1929 หรือ ค.ศ.1386 รัชสมัยพระเจ้าแสนเมืองมา กษัตริย์แห่งล้านนา มีหลักฐานอยู่ในประชุมพงศาวดารที่ ๖๑ ระบุว่ามีพระแก้วปรากฏอยู่ในเมืองเชียงแสนอีกองค์หนึ่ง กล่าวคือมีพระมหาเถระชือ ศิริวังโส นำพระพุทธรูป ๒ องค์ คือพระแก้วพระคำ และพระบรมธาตุ ไปประดิษฐานไว้ ณ วัดบนเกาะดอนแท่น เมืองเชียยงแสน ต่อมานามของพระแก้วองค์นี้ไม่ปรากฏอีกเลย จนกระทั่งกองทัพของพระเจ้ากาวิละ พระยานครลำปาง และเจ้าฟ้าเมืองน่าน ได้ยกกองทัพตีเมืองเชียงแสนแตกใน พ.ศ.2346 หรือ ค.ศ.1803 เมืองเชียงแสนถูกเผาทำลายและผู้คนถูกกวาดต้อนไปอยู่ในที่ต่างๆ เช่น เชียงใหม่ ลำปาง น่าน เวียงจันทร์ กรุงเทพฯ ตำบลเสาไห้ จ.สระบุรี และตำบลคูบัว จ.ราชบุรี เป็นต้น
ครัวเมืองเชียงแสน ส่วนหนึ่งถูกกวาดต้อนมาที่นครลำปาง ให้ตั้งบ้านเรือนอยู่ในเขตตำบลเวียงเหนือ ซึ่งก็คือโดยรอบบริเวณที่ตั้งวัดพระแก้วดอนเต้าในปัจจุบันนี้"
"การเคลื่อนย้ายอพยพของชาวเชียงแสนเข้ามาอยู่ในนครลำปาง ได้ทำให้ตำนานเกี่ยวกับผู้คนในลุ่มน้ำกกที่ชาวเชียงแสนนำเข้ามาได้เข้ามาปะปน และทำให้เกิดความเข้าใจไขว้เขวว่าเป็นเรื่องราวของนครลำปางไปหมด เช่น ชื่อของเมืองกุกกุตตนครที่ปรากฏอยู่ในตำนานพระแก้วดอนเต้านั้น น่าจะเป็นชื่อที่เกี่ยวกับกุกกุตนทีซึ่งก็คือลุ่มน้ำกกนั่นเอง"
ด้วยเหตุนี้พระแก้วดอนเต้านครลำปางองค์นี้น่าจะเป็นองค์เดียวกันกับพระแก้วของเมืองเชียงแสนตามที่กล่าวมาแล้ว ทั้งนี้อาจจะถูกอัญเชิญมาสู่นครลำปางพร้อมกับชาวเมืองเชียงแสนที่ถูกกวาดต้อนมาครั้งนั้น
(ผมไม่แน่ใจว่าเป็นคำเดียวกันหรือว่าคนละคำ แต่อ่านออกเสียงเหมือนกันคือ กุกกุฏนคร ที่แปลว่า เมืองไก่)
 |
| พระแก้วดอนเต้า |
"ในเวลาต่อมาเมืองกุกกตตนครเกิดความอดอยากกันดาร ชาวเมืองอพยพหนีไปจนบานเมืองร้าง พระมหาเถรเจ้าตนนั้นก็ไปอยู่ลัมพกุุกกุตหรือเมืองลัมพกัปปะ คือที่ตั้งวัดพระธาตุลำปางหลวงปัจจุบัน และได้นำเอาพระแก้วมรกตดอนเต้าไปอยู่ ณ วัดพระธาตุลำปางหลวงตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา"
ส่วนสาเหตุที่พระแก้วดอนเต้าประดิษฐานที่วัดพระธาตุลำปางหลวงในเวลาต่อมานั้นก็ยังเป็นที่สงสัย สันนิษฐานน่าจะเป็นเพราะว่าวัดพระธาตุลำปางหลวงเป็นวัดที่สำคัญของเมืองลำปาง เป็นสิ่งสักการะของเจ้าเมืองหรือผู้ครองนครลำปาง หรืออาจจะมีเหตุผลอื่นใดนอกเหนือไปจากนี้ แต่สถานที่แห่งนี้น่าจะเป็นที่ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับองค์พระแก้ว
หวังว่าการไปเที่ยววัดพระแก้วดอนเต้าและวัดพระธาตุลำปางหลวง จ.ลำปางของสหมิตรครั้งต่อไปคงสนุกมากขึ้น และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าการแบ่งปัน การถ่ายทอดข้อมูลดีๆมิให้จมอยู่แต่ในหนังสือจะเป็นประโยชน์แก่เพื่อนๆทุกคนที่ได้อ่าน....
ขอบคุณข้อมูลดีๆจากหนังสือ"แผ่นดินล้านนา" โดย
อาจารย์สุรพล ดำริห์กุล คณะวิจิตรศิลปื มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เวลา 23.50 น.
วันอังคารที่ 20 สิงหาคม พ.ศ.2556
ผมเอง...PattyFromTheBlock
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น